تاریخچه اینترنت اشیا

تاریخچه اینترنت اشیا (IoT) با ریشه‌هایی در دهه ۱۹۸۰ شروع شد و تاکنون به طور چشمگیری پیشرفت کرده است. مراحل اصلی تاریخچه IoT عبارتند از:

۱. آغاز تفکرات اولیه (قبل از اصطلاح IoT):

ایده اولیه اتصال اشیاء در دهه ۱۹۸۰ به طور گسترده توسط استنلی مورو (Stanley Murov) و تیم او در شرکت IBM مطرح شد. استنلی مورو یک مهندس برق و کامپیوتر بود که به ایدهٔ ارتباط دستگاه‌ها و اشیاء با استفاده از شبکه‌های کامپیوتری می‌پرداخت.

مورو ایده‌ای داشت که در آن اشیاء مختلف می‌توانستند با یکدیگر و با سیستم‌های مرکزی یا شبکه ارتباطی ارتباط برقرار کنند. او تصویری را ارائه می‌داد که در آن اشیاء مختلف مثل دستگاه‌های الکترونیکی، سنسورها و دیگر وسایل می‌توانستند اطلاعات را جمع‌آوری کنند و آنها را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. او به این ایده “اشیاء هوشمند” می‌گفت و این مفهوم اولین بار در یکی از سخنرانی‌های او در دهه ۱۹۸۰ مطرح شد.

استنلی مورو به شدت به آیندهٔ ارتباطات بین اشیاء علاقه داشت و تصور می‌کرد که این اتصالات می‌تواند بهبود کارایی و کاربردی‌تر کردن دستگاه‌ها و اشیاء را در زندگی روزمره فراهم کند. ایده‌های او در آن زمان، ابتدایی بودند اما الهام‌بخش بوده و اساسی برای توسعه و گسترش تکنولوژی اینترنت اشیاء در دهه‌های بعدی شدند.

۲. پیدایش اصطلاح “اینترنت اشیا”:

اصطلاح “اینترنت اشیا” (IoT) اولین بار توسط کوین آشتون (Kevin Ashton) مطرح شد. او یک مدیر استراتژیک در پروژه‌های تکنولوژی و نوآوری در شرکت Procter & Gamble بود و در سال 1999 این اصطلاح را برای توصیف مفهوم اتصال دستگاه‌ها و اشیاء به اینترنت و یکدیگر، به کار برد.

کوین آشتون در یک ارائه در دانشگاه MIT (موسسه فناوری ماساچوست) با استفاده از این اصطلاح، ایدهٔ ارتباط و اتصال دستگاه‌ها و اشیاء مختلف را به شبکه اینترنت توضیح داد. وی در آن زمان، این اصطلاح را برای توصیف یک زمینهٔ جدید و نوظهور از تکنولوژی ارتباطات مورد استفاده قرار داد تا به دنبال مدلی برای بهبود کارایی و کاربردی‌تر کردن دستگاه‌ها و اشیاء در زندگی روزمره بود.

با معرفی اصطلاح “اینترنت اشیا” توسط کوین آشتون، این مفهوم به عنوان یکی از مفاهیم کلیدی در حوزهٔ فناوری اطلاعات و ارتباطات شناخته شد و سپس به طور گسترده‌ای در دهه‌های بعدی برای توصیف اتصال دستگاه‌های مختلف به اینترنت و یکدیگر استفاده شد.

انتخاب اصطلاح “اینترنت اشیا” (IoT) برای توصیف این فناوری برگرفته از مفهوم اتصال اشیاء و دستگاه‌ها به یکدیگر و به شبکه اینترنت است. این اصطلاح برای توضیح ارتباطات بین اشیاء و اتصال آنها به شبکه‌های اطلاعاتی به کار گرفته شده است.

دلایل استفاده از اصطلاح “اینترنت اشیا” شامل موارد زیر می‌شود:

• تأکید بر اتصال و شبکه‌بندی: استفاده از واژه “اینترنت” نشان دهندهٔ اتصال اشیاء به یکدیگر و به شبکه‌های اطلاعاتی است. این مفهوم نشان می‌دهد که این دستگاه‌ها قادر به ارسال و دریافت داده‌ها و ارتباط با یکدیگر به شکلی هوشمندانه و بر پایهٔ اینترنت هستند.
• تأکید بر هوش و ارتباطات: استفاده از اصطلاح “اشیاء” نشان می‌دهد که این فناوری شامل اشیاء مختلفی است که می‌توانند اطلاعات را جمع‌آوری کرده و با یکدیگر و با سیستم‌های مرکزی ارتباط برقرار کنند. این اصطلاح نشان می‌دهد که از لوازم خانگی هوشمند گرفته تا دستگاه‌های پزشکی و خودروهای هوشمند، تماماً قادر به اتصال به یکدیگر هستند.
• تصویر خلق کردن یک جهان متصل: این اصطلاح نشان می‌دهد که اشیاء مختلف، هر یک به شکلی متصل، در جهانی به هم پیوسته قرار می‌گیرند که امکانات هوشمند و ارتباطی بیشتری را فراهم می‌کند.

انتخاب اصطلاح “اینترنت اشیا” برای توصیف این فناوری به عنوان یک شبکه از دستگاه‌ها و اشیاء که از طریق اینترنت به یکدیگر و به سیستم‌های مرکزی متصل می‌شوند، صورت گرفته است.

۳. توسعه فناوری‌های ارتباطی و بی‌سیم:

با پیشرفت تکنولوژی‌های ارتباطی بی‌سیم مانند Wi-Fi، بلوتوث و RFID در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰، امکان ارتباط بین دستگاه‌ها و ارسال داده‌ها از طریق شبکه بهبود یافت. توسعه فناوری‌های ارتباطی و بی‌سیم از جمله مهم‌ترین عواملی است که به پیشرفت اینترنت اشیاء (IoT) کمک کرده و تأثیر بسزایی در آن داشته است. این فناوری‌ها امکان اتصال دستگاه‌ها و اشیاء مختلف به شبکه‌های ارتباطی و اینترنت را فراهم کرده و گسترش IoT را تسهیل کرده‌اند. برخی از توسعه‌های موثر عبارتند از:

• شبکه‌های بی‌سیم (Wireless Networks): فناوری‌های شبکه‌های موبایل و پیشرفت‌های در راستای شبکه‌های 5G، به ارتقاء سرعت و پوشش شبکه برای اتصال دستگاه‌های IoT کمک کرده و این امکان را فراهم آورده‌اند تا دستگاه‌ها به صورت همزمان و با پایین‌ترین تأخیر به اینترنت متصل شوند.
• شبکه‌های Wi-Fi و Bluetooth: پیشرفت‌های در حوزه Wi-Fi و Bluetooth نیز به گسترش اتصالات دستگاه‌های IoT کمک کرده و امکان ارتباط دستگاه‌ها در محیط‌های کوچک تر و نزدیک‌تر به هم را فراهم ساخته‌اند.
• سنسورها و ابزار اندازه‌گیری: توسعه و بهبود سنسورها و ابزارهای اندازه‌گیری که به دستگاه‌های IoT اطلاعات دقیقی از محیط اطراف و شرایط مختلف را فراهم می‌کنند، از جمله مهم‌ترین عوامل در توسعهٔ IoT محسوب می‌شوند.
• هوش مصنوعی و پردازش داده‌ها: بهبودات در زمینهٔ هوش مصنوعی و توانایی‌های پردازش داده، به اتصال و تحلیل داده‌های حجیم از دستگاه‌های IoT کمک کرده و ارائهٔ تصمیمات هوشمندانه‌تر و پیش‌بینی‌های دقیق‌تر را فراهم آورده است.
• امنیت و حریم خصوصی: با توسعهٔ فناوری‌های امنیتی، اطمینان از ایمنی و حفظ حریم خصوصی داده‌های ارسالی و دریافتی در اینترنت  اشیاء افزایش یافته است که این امر نقش مهمی در گسترش اینترنت اشیاء دارد.

این توسعه‌ها به طور کلی نقش بسزایی در پیشرفت و گسترش IoT ایفا کرده و امکانات بیشتری را برای اتصال و کاربردهای مختلف اینترنت اشیاء فراهم آورده‌اند.

۴. رشد و گسترش IoT:

در دهه ۲۰۰۰، IoT شروع به رشد گسترده‌ای کرد. استفاده از سنسورها، دستگاه‌های هوشمند، دستگاه‌های پوشیدنی و دستگاه‌های خانه هوشمند در محیط‌های مختلف مانند صنعت، بهداشت و درمان، کشاورزی و… افزایش یافت.

رشد و گسترش اینترنت اشیا (IoT) به عوامل گوناگونی برمی‌گردد که شامل موارد زیر می‌شود:

• پیشرفت فناوری: پیشرفت‌های فناوری در زمینه‌هایی مانند ارتباطات بی‌سیم (مثل شبکه‌های 5G)، سنسورها، پردازش داده‌ها، هوش مصنوعی و ابر محاسباتی، امکانات جدیدی برای اتصال دستگاه‌ها و اشیاء فراهم کرده است.
• افزایش استفاده از دستگاه‌های هوشمند: استفاده بیشتر از دستگاه‌های هوشمند مانند تلفن‌های هوشمند، ساعت‌های هوشمند، لوازم خانگی هوشمند و دستگاه‌های پوشیدنی، باعث افزایش نیاز به اتصال این دستگاه‌ها به یکدیگر و به اینترنت شده است.
• کاهش هزینه‌ها: کاهش هزینه‌های تولید سنسورها و دستگاه‌های هوشمند، همچنین افزایش دسترسی به فناوری‌های ارتباطی مانند Wi-Fi و بلوتوث، این امکان را فراهم کرده تا بیشترین تعداد اشیاء قابل اتصال به اینترنت شوند.
• استفاده در صنایع مختلف: اینترنت اشیا در صنایع متنوعی از جمله صنعت، بهداشت، کشاورزی، حمل و نقل، خودروسازی، خانه‌های هوشمند، مدیریت شهری و… استفاده می‌شود، که باعث شده تا نیاز به این فناوری در بسیاری از زمینه‌ها افزایش یابد.
• امنیت و حفاظت اطلاعات: امنیت اطلاعات و داده‌های ارسالی و دریافتی در IoT، از اهمیت چشمگیری برخوردار است. بهبود امنیت و افزایش حفاظت داده‌ها، اعتماد به اینترنت اشیاء را بالا می‌برد و کاربران را ترغیب می‌کند که بیشتر از این فناوری استفاده کنند.
• تعامل افراد و شرکت‌ها با فناوری: آموزش و آگاهی بیشتر از فواید IoT و گسترش آگاهی در مورد اینترنت اشیاء، باعث افزایش استفاده از این فناوری در جوامع مختلف شده است.

این عوامل و عوامل دیگر با هم ترکیب شده‌اند و باعث رشد و گسترش سریع فناوری اینترنت اشیاء شده‌اند.

۵. پیشرفت تکنولوژی و هوش مصنوعی در IoT:

پیشرفت تکنولوژی‌هایی مانند هوش مصنوعی (AI)، تحلیل داده‌ها، ابر و محاسبات ابری در دهه‌های اخیر، اینترنت اشیاء را به یک سطح بالاتر از هوش و کارایی رسانده است. هوش مصنوعی (AI) تاثیر قابل توجهی بر پیشرفت و توسعهٔ اینترنت اشیا (IoT) داشته است و همچنان تأثیرگذاری خود را در این زمینه نشان می‌دهد. برخی از تأثیرات اصلی هوش مصنوعی بر IoT عبارتند از:

• تحلیل داده‌های پیچیده: هوش مصنوعی با الگوریتم‌های پیشرفته خود می‌تواند داده‌های بسیار بزرگ و پیچیده تولید شده توسط دستگاه‌های IoT را تجزیه و تحلیل کند. این تحلیل‌ها می‌توانند الگوها، روندها و اطلاعات مفید را از داده‌های حجیم IoT استخراج کنند.
•  پیش‌بینی دقیق‌تر و بهبود تصمیم‌گیری: هوش مصنوعی می‌تواند بر اساس داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط دستگاه‌های IoT پیش‌بینی‌های دقیق‌تری ارائه دهد. این قابلیت به مدیران و تصمیم‌گیران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری برای بهره‌وری بیشتر و بهینه‌سازی فرآیندها بگیرند.
• بهبود کارایی و عملکرد: ادغام هوش مصنوعی با IoT می‌تواند کارایی سیستم‌های IoT را افزایش دهد. بهبودات در تشخیص و پیش‌بینی خرابی‌ها، تنظیمات هوشمندتر دستگاه‌ها، و بهینه‌سازی فرآیندها از اثرات مثبت هوش مصنوعی بر IoT هستند.
• امنیت داده‌ها: هوش مصنوعی به منظور تشخیص الگوهای ناهنجار و تهدیدات امنیتی، می‌تواند در بهبود امنیت داده‌های ارسالی و دریافتی از دستگاه‌های IoT موثر باشد. این امکان باعث می‌شود تا مسائل امنیتی مربوط به IoT کاهش یابد.
• تعاملات انسان و دستگاه بهتر: هوش مصنوعی می‌تواند در توسعهٔ رابط‌های کاربری بهتر و تعاملات موثرتر بین انسان و دستگاه‌های IoT کمک کند. این منجر به استفاده آسان‌تر و بهتر از این دستگاه‌ها برای افراد خواهد شد.

به طور کلی، ادغام هوش مصنوعی با IoT منجر به بهبود کارایی، دقت در تحلیل داده‌ها، افزایش امنیت و بهبود تصمیم‌گیری در سیستم‌های اینترنت اشیا شده است.

۶. روند توسعه و بهره‌برداری مداوم:

در حال حاضر، IoT همچنان در حال توسعه و بهره‌برداری مداوم است. نوآوری‌های جدید، استفاده از IoT در صنایع جدید، امنیت بیشتر و ایجاد استانداردهای مشترک از جمله چالش‌های این دوره در تاریخچه IoT محسوب می‌شوند.

روند توسعه و بهره‌برداری مداوم از اینترنت اشیاء (IoT) از مراحل مختلفی عبور می‌کند که شامل موارد زیر می‌شود:

• پیشرفت فناوری: رشد فناوری‌های مرتبط با IoT مانند سنسورها، ارتباطات بی‌سیم، پردازش داده‌ها، هوش مصنوعی و ابر محاسباتی باعث پیشرفت مداوم در این زمینه شده است. هر روز فناوری‌های جدیدی توسعه می‌یابند که امکانات و کاربردهای جدیدی را برای IoT فراهم می‌کنند.
• افزایش استفاده در صنایع مختلف: IoT اکنون در صنایع گوناگونی از جمله صنعت، بهداشت، کشاورزی، حمل و نقل، خودروسازی، خانه‌های هوشمند و… به کار می‌رود. این تنوع در استفاده، نیاز به توسعه و بهینه‌سازی مداوم را برای انتقال داده‌ها و کاربردهای مختلف IoT افزایش می‌دهد.
• معماری و استانداردها: توسعه استانداردهایی که امکان اتصال و هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف IoT را فراهم کنند، امری بسیار حیاتی است. توسعه معماری‌هایی که امنیت، حریم خصوصی، و انتقال داده‌های صحیح را تضمین کنند نقش مهمی در پیشرفت IoT دارد.
• امنیت و حفاظت داده‌ها: با توسعهٔ IoT، امنیت و حفاظت داده‌ها از اهمیت چشمگیری برخوردار است. توسعه روش‌های جلوگیری از نفوذ و محافظت داده‌ها در تمام فرآیندهای IoT از اهمیت بالایی برخوردار است.
• ادغام با هوش مصنوعی و تحلیل داده‌ها: استفاده از هوش مصنوعی برای تحلیل داده‌های حجیم از دستگاه‌های IoT، امکان بهبود پیش‌بینی، ارتقاء کارایی و بهینه‌سازی فرآیندها را فراهم می‌کند.
• آموزش و آگاهی بیشتر: آموزش و آگاهی بیشتر از فناوری IoT در جوامع و صنایع مختلف، باعث می‌شود تا استفاده بهتر و هوشمندانه‌تری از این فناوری صورت گیرد.

توسعه مداوم IoT نیازمند توجه به پیشرفت‌های فناوری، امنیت، استانداردها، تحلیل داده‌ها و آموزش‌های بروز است تا بتواند در طولانی‌مدت بهره‌وری و کارایی مطلوب را فراهم کند.

سخن آخر:

به طور کلی، تاریخچه IoT نشان می‌دهد که از زمان ایده‌پردازی اولیه تا امروز، این فناوری به سرعت در حال رشد و گسترش بوده و ارتباط بین دستگاه‌ها و امکانات هوشمند برای بهبود کارایی و زندگی روزمره انسان‌ها را فراهم می‌کند.